Lontar Pengayam ayam merupakan sebuah tulisan atau catatan dalam bahasa Bali kuno yang berisi tentang segala aspek mengenai sabung ayam, yang telah dipercaya secara turun temurun oleh masyarakat bali.
Dalam catatan lontar tersebut, terdapat berbagai rahasia mengenai permainan sabung ayam mulai dari penamaan, jenis-jenis ayam yang memiliki pengaruh kuat, serta hari-hari baik dalam sabung ayam.
Berikut ini kami mau membagikan salah satu catatan penting dalam lontar ini mengenai Hari baik ayam aduan. Mudah-mudahan bermanfaat.
COME UMANIS
Ngajanang sareng ngelodang,… leban ayam saking kauh
Raje : Sekuning papak Bangkarna
Jaye : ijo kedas, wangkas, Biying Kuning pellet,Mate selem bangkarna
Kaon : brumbun kedas mate putih,klawu mate putih,biying kuning mate putih
COME PAHING
Ngalerang sareng ngelodang leb ayam kelod sareng kauh
Raje : Ijo biru bangkarne
Jaye : Biying,Wangkas,sekuning bangkarna
Kaon : Buik polos kuping putih,klawu,brumbun,Serawah kedas polos
COME PON
Ngajanang sareng Ngelodang leb ayam saking kauh
Raje : Ijo kedas mate putih,Ijo biru mate putih
Jaye : Biying,Wangkas ,Brumbun,Buik,Klawu biru,Klawu kedas mate putih
Kaon : Serawah kuning bangkarne mate bang
COME WAGE
Ngajanang sareng kangin leb ayam saking kelod
Raje : Ijo biru mate selem bangkarna
Jaye : Klawu,Serawah kedas mate bang
Kaon : Biying papak mate putih,Wangkas,Brumbun,Buik papak mate putih
COME KLIWON
Ngelodang Sareng kangin leb yam saking kaje
Raje : Sepapak Jambul bangkarna
Jaye : Klawu,ijo,Brumbun
Kaon : Serawah Polos,Sekuning mate putih,Buik,Wangkas,Biying kuping putih
ANGGARA UMANIS
Ngajanang Sareng kelod leb ayam saking Kaje
Raje : Sekedas
Jaye : Buik,Klawu,Brumbun Kedas,Brumbun biru polos mate putih
Kaon : Serawah Biru mate bang,Wangkas,Biying biru mate bang,Biying biru maye selem
ANGGARA PAHING
Nganginang sareng kelod leb ayam saking kelod kauh
Raje : Serawah biru mate selem kuping putih
Jaye : Ijo, brumbun,biying mate selem,sekuning
Kaon : Sekedas,Wangkas,Buik,klawu,Brumbun apit mate putih
ANGGARA PON
Nganginang sareng kauh leb ayam saking kauh
Raje : Wangkas biru bangkarne,buik kedas mate putih
Jaye : Brumbun Kedas,serawah mate kuning,ijo kedas
Kaon : Biying biru mate selem, Biying kuning mate selem, serawah Kuning dimpil mate selem
ANGGARA WAGE
Ngajanang sareng kelod,leb ayam saking kaje
Raje : Wangkas biru bangkarne mate selem
Jaye : Brumbun,klawu kuning bangkarne mate selem
Kaon : Sekedas mate putih,Sekuning mate putih,Serawah,Buik,Ijo poleng mate putih
ANGGARA KLIWON
Nganginang sareng Kelod , leb ayam saking Kaje
Raje : Serawah Kuning kuping putih,Serawah biru kuping putih
Kaon : Brumbun , Wangkas , Brumbun Kedas
BUDA UMANIS
Ngajanang sareng Kelod, leb ayam saking kangin
Raje : Serawah biru mate bang
Jaye : Ijo, Buik polos mate bang, Wangkas
Kaon : Klawu kuning mate putih, Papak, Serawah, Biying, Brumbun kuning mate kuning, Ijo Mate Kuning
BUDA PAHING
Ngajanang Sareng Kauh, leb ayam saking Kangin
Raje : Biying kuning , Brumbun biru Papak mate bang
Jaye : Klawu , Ijo , Buik Kedas dimpil mate bang
Kaon : Wangkas Kuning sangkur mate selem kuping putih , biying , Serawah sangkur kuning mate putih
BUDA PON
Ngajanang sareng kauh, Leb ayam saking Kelod
Raje : Biying Kuning polos mate putih bangkarne
Jaye : wangkas, Brumbun, Sekuning polos mate putih
Kaon : Klawu biru, klawu kedas, serawah Papak Mate selem, Ijo biru, Ijo kedas, Buik, serawah Biru
BUDA WAGE
Ngelodang sareng Kauh, leb ayam saking kelod sareng kangin
Raje : Ijo biru polos, Brumbun biru mate kuning
Jaye : Wangkas kedas mate kuning
Kaon : Klawu kuning, Buik kuning papak jambul, Brumbun kuning
BUDA KLIWON
Nganginang sareng kauh, leb ayam saking Kelod
Raje : buik Kuning
Jaye : Serawah kedas, Serawah Jambul
Kaon : Brumbun, Klawu, Ijo kedas jambul bangkarne
WRESPATI UMANIS
Nganginang sareng ngelodang, leb ayam saking Kauh sareng kelod
Raje : Sekedas bangkarna
Kaon : Biying Kuning kuping putih
WRESPATI PAHING
Nganginang sareng Kauh, leb ayam saking kelod
Raje ; Brumbun apit kuping putih, Sekedas pellet lekong kuping putih, Serawah kuning
Jaye : Serawah kuning bangkarne, Wangkas, Biying kuning bangkarne
WRESPATI PON
Nganginang sareng Kauh, leb ayam saking Kelod
Raje : Biying Kuning mate kuning
Jaye : Wangkas, Serawah kedas, Ijo kuning mate kuning, Papak Ireng
Kaon : Brumbun, ijo Biru mate selem, Buik, Biying biru, Papak kedas mate bang
WRESPATI WAGE
Kaje sareng kangin, leb ayam saking Kelod
Raje : Serawah kedas jambul, Serawah kuning jambul
Jaye : Klawu, Buik kedas jambul
Kaon : Ijo, biying biru, Wangkas, brumbun biru
WRESPATI KLIWON
Ngelodang sareng Nganginang, leb ayam saking Kauh sareng Kelod
Raje : Ijo biru
Jaye : Serawah, Buik, Biying biru
Kaon : Serawah kedas, Kalwu, Brumbun kedas, Wangkas kedas
SUKRA UMANIS
Kaje sareng kauh , leb ayam saking kaje sareng kauh
Raje : Buik kuning papak Godeg
Jaye : Sekedas, Ijo bangkarne
Kaon : Klawu biru
SUKRA PAHING
Ngajanang sareng Kauh, leb ayam saking Kaje
Raje : Sekedas papak mate bang
Jaye : Buik, Serawah, Biying Kuning, Biying kedas mate bang
Kaon : Brumbun biru mate putih, Wangkas kedas, klawu polos, Ijo biru polos mate putih
SUKRA PON
Ngelodang sareng kauh, leb ayam saking kangin lan Kaje
Raje : buik kuning papak mate putih
Jaye : Brumbun, klawu kuning mate kuning, Wangkas papak
Kaon : Brumbun Apit, Ijo Cemeng polos mate selem
SUKRA WAGE
Ngelodang sareng Kauh, leb ayam saking Kangin sareng Kaje
Raje : Ijo biru, Serawah bang karne mate selem
Jaye : Buik, Klawu kedas
Kaon : Wangkas, biying kuping putih, Biying brumbun, Serawah kuping putih
SUKRA KLIWON
Nganginang sareng Kauh, leb ayam saking Kangin sareng Kaje
Raje : Ijo biru jambul mate selem kuping putih
Kaon : sekedas mate bang, Serawah, Wangkas, brumbun kedas dimpil pellet mate kuning
SANISCARE UMANIS
Ngelodang sareng kauh, leb ayam saking Kaje
Raje : Serawah susuk pellet
Kaon : sekedas, Biying biru Wangkas
SANISCARE PAHING
Kaje Sareng Kelod, leb ayam saking kelod kauh
Raje : Biying Cemeng Sangkur
Jaye : Brumbun, Ijo, Buik sangkur
Kaon : Sekedas, Serawah, Wangkas, Klawu
SANISCARE PON
Ngelodang sareng Kangin, leb ayam saking Kaje
Raje : Serawah biru bangkarne mate selem
Jaye : Sekedas, Wangkas, Biying biru mate putih
Kaon : Buik sangkur mate bang kuping putih, Ijo, Brumbun, Papak Gagade mate bang
SANISCARE WAGE
Ngajanang sareng Kangin, leb ayam saking Kelod Kauh
Raje : Ijo biru lekong sandeh bangkarne mate selem
Jaye : Buik, Klawu, sekedas lekong
Kaon : Wangkas kuning kuping putih, Biying , Brumbun, Serawah papak kuning kuping putih
SANISCARE KLIWON
Ngelodang sareng Kangin, leb ayam saking Kaje
Raje : Ijo biru bangkarne
Jaye : Serawah, ijo, Sekedas bang karne
Kaon : Klawu kuning, Biying wangkas, Brumbun
REDITE UMANIS
Ngajanang sareng kangin , leb ayam saking Kangin
Raje : Brumbun Kuning kuping putih
Jaye : Serawah kedas jambul bangkarne
Kaon : Buik, Klawu, Ijo kedas jambul bang karne
REDITE PAHING
Nganginang sareng Kauh, leb ayam saking Kelod
Raje : serawah kuning mate putih, Buik Kedas
Jaye : Ijo, Biying mate Kuning
Kaon : sekedas, Wangkas biru mate selem bang karne
REDITE PON
Nganginang sareng kauh, leb ayam saking kelod
Raje : Seluiring Brumbun
Jaye : Ijo, Serawah, Sebiru kuping putih
Kaon : Sekedas, Biying, Wangkas, Klawu kuning, Papak bangkarne
REDITE WAGE
Nganginang sareng kauh, leb ayam saking Kelod
Raje : Sekedas
Kaon : Buik, Serawah, Klawu, Biying polos mate putih, klawu kedas mate putih
REDITE KLIWON
Ngauhang sareng kaje, leb ayam saking Kelod
Raje : Klawu selem, Biying selem, Ijo bangkarne
Jaye : Biying suku dare, ijo poleng, Klawu bangkarne
Kaon : Sekedas, Brumbun kedas, Biying kedas, Klawu kedas, Ijo ke
Catan: Umanis = Legi, karena berdasarkan carcan kuno, maka tentu saja lontar ini menggunakan bahasa Bali, kami tidak berani menerjemahkannya karena takut salah, oleh karena itu kami tulis sesuai catatan atau tulisan aslinya..
Semoga bermanfaat.